Την εποχή της Τουρκοκρατίας
αλλιώς ντυνόταν
ο κοτζαμπάσης, αλλιώς ο προύχοντας,
ο προεστός, ο γεωργός, ο τσοπάνης...
Στο κεφάλι φορούσαν
ένα μικρό στρογγυλό και κοφτό κόκκινο φέσι, που γύρω στη βάση του
το τύλιγαν με μαντιλοδεσιά.
Η μαντιλοδεσιά ήτανε τριών ειδών:
μεταξωτό μαντήλι ή κασπαστή,
το χρυσοκέντητο πόσι, και
η άσπρη βαμβακερή πλουμιστή σερβέτα.
Πολλοί δε φορούσαν μαντηλοδεσιά,
μα σκέτο μικρό κοφτό φέσι
που στην κορυφή του είχε λίγη φούντα.
Άλλοι πάλι φορούσαν μεγάλο
τουρλωτό κόκκινο φέσι.
Οι φτωχοί αγωνιστές φορούσαν
ένα απλό
συνήθως
μαύρο μαντήλι στο κεφάλι.
Τα καπέλα
των αξιωματούχων
ήταν συνήθως πολύ μεγάλα,
όπως και των αρχιερέων
που
ήταν πολύ ψηλότερα
από τα σημερινά.
Τότε δεν κόβανε τα μαλλιά τους.
Τα είχανε σαν χαίτη ως τους ώμους τους.
Για να γυαλίζουν και να στέκουν καλοχτενισμένα
τα άλειφαν με λάδι ή μεδουλάρι,
αλοιφή καμωμένη από μεδούλι και μυρωδικά.
Οι Μοραΐτες συνήθιζαν πιο
μακρυά τα μαλλιά τους απ’ τους Ρουμελιώτες.
Έμειναν ξακουστά τα
ξανθά και σγουρά μαλλιά των Μαυρομιχάληδων.
Φουστανέλα
Στους καπεταναίους και τους γέροντες ήταν μακριά με πολλές πτυχές, δίπλες ή λαγκιόλια.
Για τους νεώτερους ήταν κοντή και πιο ελαφριά
με λιγότερες δίπλες.
Η φουστανέλα ήταν καθιερωμένη σ’ όλη τότε την Ελλάδα.
Περισσότερα για την ελληνική φουστανέλλα http://www.proedriki-froura.gr/stoles/
Ντουλαμάς
Η φορεσιά κλείνει με τον ντουλαμά.
Η φορεσιά κλείνει με τον ντουλαμά.
Τον φορούσαν όταν έκανε κρύο
και ήταν φτιαγμένος
από τσόχα που
την κεντούσαν με μαύρο μετάξι.
Ο ντουλαμάς έφτανε ως τη μέση.
Για τη
βαρυχειμωνιά όμως είχανε τις φλοκάτες.
Ήταν χωρίς μανίκια σαν τις παλιές μπέρτες κι’ έφταναν ως κάτω απ’ το γόνατο.
Συμπλήρωμα στην κύρια φορεσιά τους ήταν το σελλάχι.
Το έζωναν στη μέση τους με πολλές δίπλες,
ώστε να σχηματίζονται θήκες.
Στις μέσα θήκες του σελλαχιού έβαζαν το ασημένιο τάσι τους για να πίνουν νερό,
το τσαγκαροσούβλι για να μπαλώνουν τα τσαρούχια τους, την «ώρα»
τους
όπως λέγανε το ρολόγι,
κι’ αν ξέρανε γράμματα και μπορούσανε να
χαράζουν την υπογραφή τους, το ασημένιο καλαμάρι με το φτερό.
Στα πόδια τους φορούσαν μακριές άσπρες κάλτσες, που τις λέγανε βλαχόκαλτσες.
Τις ύφαιναν από τραγόμαλλο και είχανε ειδικότητα στην κατασκευή τους
στα Άγραφα.
Μοιάζανε με τις γκέτες γιατί σκέπαζαν μόνο τη γάμπα,αλλά δεν είχαν πατούσα!
Πατούσα τους ήταν τα τσαρούχια.
Στην αρχή δεν είχαν φούντα μπροστά
αλλά ήταν μυτερά.
Τα έφτιαχναν με ακατέργαστο βοδινό δέρμα
και ήταν πολύ ελαφρά και γερά.
Στα πόδια τους τα στήριζαν δένοντάς τα γύρω στη γάμπα τους με φαρδύ λουρί.
Άρματα...
